Er gaat nauwelijks een week voorbij zonder dat men het in de media heeft over senioren. En misschien is dit ook wel een goede zaak, ware het niet dat oudere mensen meestal negatief belicht worden. Ze behoeven veel zorg, kosten veel geld, en kunnen niet mee met de rest van de maatschappij.
Vergrijzing als probleem
Onlangs was er heibel ontstaan naar aanleiding van het interview dat CM-voorzitter Luc Van Gorp gaf aan het Nieuwsblad (7 april 2024). Hierin had hij gepleit voor een andere aanpak van het ouderlingenbeleid . Volgens de CM-topman wordt de vergrijzing een van de grootste uitdagingen van de komende jaren. Hij pleit daarom voor radicale oplossingen, tot en met de mogelijkheid die aan ouderen moet geboden worden om uit het leven te stappen. “Veel ouderen zijn levensmoe,” zei Van Gorp. “Waarom zou je zo’n leven nog per se willen rekken?”
Op dit interview kwamen heel wat — vooral negatieve — reacties, niet in het minst van ouderverenigingen en individuele senioren. Velen zien niet in waarom problemen van vergrijzing worden gekoppeld aan euthanasie, want daar lijkt het een beetje op. Van Gorp leek te suggereren dat het groeiende aantal ouderen een probleem vormt voor de staatsfinanciën en de zorg, en dat we er alles moeten aan doen om dit cijfers neerwaarts om te buigen. In een latere commentaar zou Van Gorp wat genuanceerder zijn standpunt toelichten. Zie bij voorbeeld zijn opiniestuk op de CM website
Volgens de meeste reacties is er geen oorzakelijk verband tussen hardnekkige medische behandelingen van bejaarde patiënten en de vergrijzing. Therapeutische hardnekkigheid is een debat dat moet gevoerd worden. Maar de financiële implicaties van het groeiende aantal ouderen in de bevolkingscurve is een debat van een totaal andere orde.
Men zou kunnen aanvoeren dat indien dit debat nu pas gevoerd wordt, dit betekent dat we vele jaren te laat komen. De vergrijzing hebben we al decennia zien aankomen. Indien men in het verleden geen gepaste maatregelen heeft genomen, en ook geen strategie heeft ontwikkeld, dan kan zowel de politieke klasse als het middenveld dit alleen maar aan zichzelf verwijten. Tegen 2050 zal het aantal 80-plussers inderdaad verdubbelen van 650.000 vandaag naar bijna 1,3 miljoen. Maar is dit echt een probleem indien men tijdig gepaste maatregelen neemt?
Ageïsme of leeftijdsdiscriminatie
Al jaren vechten ouderenorganisaties discriminatie van ouderen aan. Senioren worden vaak achtergesteld — denk bij voorbeeld aan leningen waarvoor ouderen niet in aanmerking komen, of nog aan de hogere tarieven van de autoverzekering (verhuurwagens). Ook zijn er sommige medische behandelingen waarvoor mensen van een bepaalde leeftijd uit de boot vallen. Vooral tijdens de Coronacrisis is gebleken hoe dicht sommigen gekomen waren bij regelrechte discriminatie. Oudere mensen zijn bijzonder kwetsbaar in een pandemie, een oorlog of nog een natuurramp.
De bestaande universele mensenrechten zijn heel algemeen, en nergens wordt er expliciet melding gemaakt van discriminatie op basis van leeftijd. Daarom zijn steeds meer experten voorstander van een specifiek VN-verdrag voor de mensenrechten van ouderen. Niet dat het bestaan van een specifiek verdrag komaf zal maken met alle vormen van ageïsme of leeftijdsdiscriminatie, maar het bestaan van een juridisch kader zou in de toekomst wel kunnen aangewend worden om in te gaan tegen flagrante schendingen.
[Een bijdrage van Eddy Olislaeger]
Heel veel dank, Eddy!
Donderdag 25/04/24 kwam dit thema aan bod in het Open Forum van de Seniorenraad 55+ Hoeilaart, forum waaraan 14 Hoeilanders deelnamen één twintiger, één veertiger, één vijftiger, zes zestigers, twee zeventigers en drie tachtigers. Een mooie mix van leef-tijden.
In mijn inleiding verwees ik naar krantenartikels “Laten we ouderen opnieuw zien als MENS niet als PROBLEEM.
Laat dit een oproep zijn om onze STEM TE LATEN HOREN. Dank u.