Hoeilaart stond van oudsher bekend als een gemeente/dorp met een groot aantal banken. Vaak werd dat in verband gebracht met de “welvaart en rijkdom” van de inwoners. Dat is altijd een aanname geweest die uiteraard nooit zwart op wit bewezen werd. Maar toch herinneren wij ons wel dat het Gemeenteplein redelijk vol stond met banken (geen zitbanken maar commerciële banken). De laatste decennia is dat straatbeeld continu in beweging geweest.
Beginnen we onze wandeling op het Gemeenteplein en meer bepaald bij de huidige BNP PARIBAS FORTIS BANK. Gestart in 1934 als Bank van de Generale Maatschappij van België. Dat werd later de Generale Bankmaatschappij en in 1985 Generale Bank .Eind de jaren 80 en in de loop van de jaren 90 begon een strategisch spel van overnames en fusies. Dat was dikwijls geïnspireerd door de steeds verder gaande éénmaking en globalisering van de financiële markten. Het hek was van de dam en banken en verzekeraars werden verleid tot steeds groter en meer. De Belgische Banken en Verzekeringen waren te klein. In 1999 was er de fusie tussen de Generale Bank en de ASLK. Dat werd Fortis Bank. De ASLK, tot dan aanwezig op het Gemeenteplein, verdween uit het straatbeeld. ASLK bestond niet meer. Maar erger: Fortis Bank raakte door haar onverantwoord gedrag in het ABN AMRO verhaal, dat eerst zou leiden tot een alliantie en later tot een overnamebod van Fortis op ABN AMRO in grote moeilijkheden. Dat ging zo ver dat Fortis Bank diende gered door de overheid. Het werd dus een bank van de Belgische Staat die het op haar beurt weer doorverkocht aan de Franse bank BNP Paribas. In België werd het BNP PARIBAS FORTIS (Franse eigendom).
Aan de overkant huisde sedert vele jaren de BBL. Het Nederlandse ING had al zeer vroeg een groot pakket van de BBL-aandelen in handen maar in 1997 deed het een succesvol bod op BBL. BBL bestond niet meer en verdween uit het straatbeeld. Het werd ING BANK (Nederlandse eigendom). Recent sloot ING Bank de deuren.
Achter de kerk huisde sedert lang De Kredietbank. De bank van hier en van ons. Maar ergens op de Biesmanslaan was er ook de Raiffeisenkas. De coöperatieve bank van de Boerenbond die werd omgevormd tot een echte commerciële Cera Bank. In 1998 fuseerden Kredietbank met Cerabank en met ABB verzekeringen tot KBC BANK EN VERZEKERING (Belgische, Vlaamse eigendom. Ze namen hun intrek in een nieuw pand in de Henri Caronstraat. KB, Cera en ABB bestonden niet meer en verdwenen uit het straatbeeld.
Naast de kerk huist nu BELFIUS. Dat verhaal begint bij Het Gemeentekrediet. In 1996 gaat het Gemeentekrediet een fusie aan met het Franse Crédit Local de France en vormen zo de Dexia Groep en de Dexia Bank. Dit was dus eigenlijk de nieuwe naam voor Gemeentekrediet. Vanaf dan bestaat Gemeentekrediet niet meer en verdwijnt uit het straatbeeld. Dexia neemt in 2001 Artesia over. Artesia was zelf het resultaat van een fusie in de jaren 1997 tot 1999 tussen Bacob Bank, Paribas Bank België en DVV. Artesia werd gecontroleerd door ARCO . Tijdens de financiële crisis van 2008 en de volgende jaren geraakt Dexia in zeer woelig water. De Dexiabank wordt “genationaliseerd” en de Belgische Regering legde hiervoor 4 miljard euro op tafel. Om de zaak wat op te fleuren wordt de naam Dexia gewijzigd in BELFIUS. Ook over Arco lijkt het doek definitief gevallen.
Aan de andere kant van het Gemeenteplein wandelen we voorbij CRELAN, ontstaan uit het Landbouwkrediet en Centea. Er bestaan reeds lang plannen om CRELAN in de toekomst te fusioneren met AXA Bank België. Wellicht verdwijnt CRELAN uit het straatbeeld.
We eindigen onze wandeling op een zitbank aan het Gemeenteplein en kijken wat rond en denken aan een wereld in verandering. En we vragen ons af: hoe zal het Gemeenteplein er uitzien binnen pakweg veertig jaar? Als u het mij vraagt: zonder ook maar één commerciële bank.
[Een bijdrage van Marcel Baeten]
Gelukkig is er NewB. Geen zakenbank maar een echte burgercoöperatie op ethische en duurzame grondslag. Onze bank staat niet aan het Gemeenteplein maar 24/24 in je huiskamer! Ik ben al jaren vrijwillig ambassadeur van NewB die na gedegen voorbereidingen zijn bankvergunning in 2020 heeft verworven. Ik ontvang mijn pensioen en doe mijn betalingen nu via NewB: nog niet via mijn telefoon (kan wel maar ik ben een beetje ouderwets), maar via mijn computer. Ook onze wagen en huis zijn al jaren goed verzekerd bij onze coöperatie. En mijn geld wordt belegd in nette doelen, niet in klimaatonvriendelijke megabedrijven.
Er is een link met het Hoeilaartse Gemeenteplein, want de Wereldwinkel (Oxfam is aandeelhouder) distribueert onze folders en is ook het afhaalpunt voor je identifier, het apparaatje waarmee je een veilige code genereert om je bankrekening te kunnen raadplegen. Onze NewB-card heeft een bancontact- plus een Visafunctie, dus ik heb nog maar één pasje nodig voor binnen- en buitenland. En het mooie is: een bankrekening kost minder dan bij een zakenbank. Als experiment vragen we onze rekeninghouders om zelf de hoogte van het maandbedrag te bepalen zodat anderen die het minder breed hebben ook ethisch en duurzaam kunnen bankieren. Misschien moeten we eens een infobijeenkomst organiseren voor Hoeilaartse senioren zoals ik om wat te komen vertellen over NewB? Ik wil dat met plezier regelen.
Bedankt voor je bijdrage, Marcel.