Vele filosofen hebben zich de vraag gesteld wat ons mens maakt en in hoeverre we van dieren of andere organismen verschillen. Volgens de recente inzichten wordt deze vraag steeds pertinenter. Gegarandeerd, als je deze bijdrage tot het einde leest dat je zal besluiten: “Amai, ik wist niet dat ik voortdurend gemanipuleerd werd en dat ik eigenlijk de speelbal van andere organismen ben.”
Uit hoeveel cellen bestaat een mens?
Een volwassen mens bestaat uit een 100-300 verschillende soorten cellen. Deze spreiding ontstaat omdat er meerdere definities gehanteerd worden over wat een verschillende cel is. Bijvoorbeeld sommigen veronderstellen dat een deel van de witte bloedcellen bestaan uit T-cellen, terwijl anderen het onderscheid maken tussen de T-helper cellen, cytotoxische T-cellen en regulerende T-cellen. We kunnen deze spreiding vergelijken met een telling van beroepen: sommigen zullen alle winkeliers als 1 beroep beschouwen terwijl anderen een onderscheid maken tussen een winkelier van een ijzerwinkel, een fietsenwinkel, een voedingswinkel, enz…
Elke soort cel komt uiteraard in meerdere aantallen voor en elke cel kan enorm verschillen in grootte, vorm en volume. We beschikken over zenuwcellen die uitlopers van tientallen cm ver kunnen reiken. Andere cellen zijn slechts een paar micrometer in doorsnede (een micrometer is één miljoenste van een meter).
Het is onbegonnen werk om het aantal cellen exact te tellen. We kunnen enkel van schattingen uitgaan. Hiervoor nemen we het normaal gewicht van een volwassen persoon: tussen 50 en 80 kg afhankelijk van geslacht, lengte enz. Men schat dat zulke personen over 30 à 60 biljoen menscellen beschikken (een biljoen is duizendmaal een miljard of een 1 met 12 nullen). Bij gezonde mensen zullen er ca 1 miljard cellen afsterven maar ons lichaam maakt elke dag ook ca 1 miljard cellen bij. Sommige cellen worden nagenoeg dagelijks vernieuwd, bijvoorbeeld de cellen van de maagwand. Anderzijds worden onze hersencellen nauwelijks bijgemaakt, terwijl de hartspier cellen (myocardiocyten) stoppen met vermenigvuldigen vanaf de geboorte. Aangezien het hart van een pasgeborene veel kleiner is dan bij een volwassen persoon, zullen de myocardiocyten vanaf de geboorte alleen maar uitzetten (in volume toenemen) terwijl hun aantal niet wijzigt. Bij een hartfalen kunnen massale hoeveelheden aan myocardiocyten afsterven en aangezien ze niet vervangen worden, blijft dit een litteken.
Zitten er nog andere cellen op onze huid of in onze ingewanden?
Jazeker, en heel veel zelfs. Een persoon van 50 kg zal ongeveer 1 kg aan bacteriën in zijn ingewanden huisvesten. Voor iemand van 80 kg zal je zelfs ca 1,5 kg aan bacteriën aantreffen in zijn darmen. Dus een lichtgewicht van 50 kg, weegt eigenlijk slechts 49 kg verdeelt over ca 30 000 000 000 000 menscellen en 1 extra kg aan bacteriën maar die over 500 000 000 000 000 cellen verdeeld zijn. Vandaar dat de hamvraag: “zijn we mens of slechts een vervoermiddel van een 20-voud aan bacteriën?” eerder overhelt naar het laatste.
Bacteriën sterven normaal niet, ze vermenigvuldigen zich tot in de oneindigheid. Door celgroei en celdeling komen er elke dag in ons lichaam ca 100 g aan bacteriën bij, maar we verliezen elke dag ditzelfde gewicht aan bacteriën in onze stoelgang. Zowat de helft van onze stoelgang bestaat uit bacteriën, de rest is onverteerd voedsel.
Die 500 biljoen bacteriën zijn niet één soort bacterie maar een paar duizenden totaal verschillende bacteriën. Die verzameling aan verschillende bacteriën vormen hetgeen men noemt het microbioom. Ook op onze huid zitten ook nog een paar duizenden verschillende soorten bacteriën., 1,5 biljoen in totaal.
Beinvloeden deze bacteriën ons?
Jazeker. Afhankelijk van welke bacteriën op uw huid de overhand hebben zal uw zweet omgezet worden in meer of minder volatiele zuren. Die volatiele zuren trekken de muggen aan. Dus als uw bedpartner veel meer muggenbeten heeft dan gij, dan ligt de oorzaak in het verschil in types en het aantal huidbacteriën die jullie hebben en niet zozeer of je meer of minder zweet.
Sommige bacteriën in onze ingewanden maken vetzuuramiden aan die binden op receptoren van onze darmcellen. Dit zal uiteindelijk leiden tot signalen in onze hersenen waardoor dopamine minder wordt afgebroken. Dopamine geeft ons een plezierig en goed gevoel en zorgt voor motivatie. Hersencellen sterven ook versneld af bij gebrek aan dopamine, zoals gebeurt bij de ziekte van Parkinson. Dus uw microbioom is een bepalende factor in de ontwikkeling van de ziekte van Parkinson en kan bij uitbreiding bepalend zijn voor uw algemene gezondheid. In december 2022 verscheen een artikel in Nature waarin onderzoekers aantoonden dat muizen met een microbioom dat meer vetzuuramiden aanmaakt beter scoorden in fysische proeven (snelheid van lopen en uithouding, m.a.w. hogere graad van motivatie om te sporten). De onderzoekers konden zelfs aan de hand van het microbioom voorspellen welke muizen de betere sporters van de groep waren.
Conclusie
Een mens bevat slechts 5% menscellen en 95% cellen behorend tot zijn/haar microbioom. Een mens is dus slechts een ophangsysteem voor een overmaat aan bacteriën. Deze bacteriën zijn zeker geen passieve bewoner van uw lichaam, ze maken u uniek en sturen uw lichaam voortdurend. Bijgevolg, hou er rekening mee als uw partner te veel bier of Cava gedronken heeft dat dit misschien buiten zijn/haar wil is maar dat het opgedrongen werd door zijn/haar microbioom.
[Een bijdrage van Serge Muyldermans]
hoe kan men die
“Dopamine geeft ons een plezierig en goed gevoel en zorgt voor motivatie”.
dus vetzuuramiden aanmaken?
“vetzuuramiden aanmaakt beter scoorden in fysische proeven (snelheid van lopen en uithouding, m.a.w. hogere graad van motivatie om te sporten). De onderzoekers konden zelfs aan de hand van het microbioom voorspellen welke muizen de betere sporters van de groep waren.
Da pilleke wil ik er nog bij in pakken.