Recente gebeurtenissen hebben de aandacht gevestigd op het belang van geschikt schoeisel als een mogelijke preventieve maatregel tegen valpartijen, in het bijzonder bij oudere personen. President Joe Biden, die herhaaldelijk valpartijen heeft ervaren, heeft onlangs besloten zijn formele schoeisel te vervangen door sneakers. Deze keuze heeft vragen doen rijzen over de impact van het juiste schoeisel op valpreventie. Professor Koen Milisen, voorzitter van het Expertisecentrum voor Val- en fractuurpreventie Vlaanderen (KU Leuven), biedt inzichten over dit onderwerp en benadrukt het belang van een holistische benadering van valpreventie.
Professor Milisen wijst erop dat de keuze van de president om van schoeisel te wisselen geen verrassing is, gezien de frequentie van valpartijen bij oudere personen, waarbij Biden geen uitzondering vormt. “Goed schoeisel voor ouderen, essentieel ter preventie van vallen, vereist een stevige, flexibele zool met antislipprofiel, een goede pasvorm die de voet omsluit, een lage hakhoogte (<2.5cm) en een stevig sluitingsmechanisme zoals veters of velcro. Ook is het belangrijk dat de schoen een hak heeft, die naar achteren schuin oploopt, en een oplopende neus, samen met een stevige hielkap. Het moet tevens afgestemd zijn op de individuele voetmaat en -vorm om stabiliteit en comfort te optimaliseren en het risico op vallen te verminderen.
De nieuwe sneakers van Biden lijken te voldoen aan alle kenmerken voor een goede, valveilige schoen. Echter vaak is dit niet de enige risicofactor voor een valpartij”, geeft Milisen aan. Hij benadrukt eveneens het samenspel van diverse factoren binnen valpreventie: “Aangepast schoeisel kan een eerste stap zijn in de juiste richting, maar ook andere factoren beïnvloeden het valrisico. Het begrijpen en verhelpen van zowel intrinsieke als extrinsieke risicofactoren is hierbij van cruciaal belang. Voorbeelden van intrinsieke factoren (de zogenaamde patiëntgebonden risico’s) zijn: verminderd zicht, plotse daling van de bloeddruk, problemen met spierkracht en mobiliteit en de negatieve invloed van geneesmiddelen zoals slaappillen op de aandachtfunctie en het evenwicht. Voorbeelden van extrinsieke factoren (aan de omgeving gebonden risico’s) zijn: de veiligheid van de omgeving (denk bijvoorbeeld aan slecht onderhouden voetpaden, te weinig zitbanken om te rusten, losliggende tapijten…) en dus ook slecht schoeisel.”
Verder wordt benadrukt dat een open communicatie van ouderen over valpartijen vereist is, omdat dit kan bijdragen aan het voorkomen van nieuwe en herhaalde valpartijen. Milisen geeft aan dat het achterhalen van bovenvermelde oorzaken en het nemen van passende maatregelen van groot belang is. “Wanneer er echter te weinig over gecommuniceerd wordt, kan dit leiden tot passiviteit en zittend gedrag bij ouderen uit angst om opnieuw te vallen”, aldus professor Milisen.
Daarbij aansluitend onderstreept recent Australisch onderzoek het belang van regelmatige lichaamsbeweging als een essentieel onderdeel van valpreventie bij oudere personen. “We weten al langer dat specifieke oefenprogramma’s om spierkracht en evenwicht te verbeteren hierbij kunnen helpen.
Het recent Australisch onderzoek bij 7000 vrouwen tussen 65 en 70 jaar oud bevestigt nu ook dat regelmatig bewegen en deelnemen aan vrijetijdsbewegingsactiviteiten de kans op valpartijen op latere leeftijd vermindert en het risico op letsels als gevolg van een val verlaagt. Concreet gaat dit over wekelijks 150 tot 300 minuten matig intensieve beweging (vb. recreatief wandelen, licht tuinieren, ramen wassen…) of 75 tot 150 minuten hoog intensief bewegen waardoor je sneller gaat ademen, zweten en moeilijk kan praten (vb. stevige wandel- en fietstochten, dansen, joggen…). Een combinatie van beide vormen van bewegen is ook goed”, voegt professor Milisen toe. Dit jaar richt de Week van de Valpreventie zich om deze reden op het bevorderen van een actieve levensstijl, met extra aandacht voor wandelen en het verbeteren van spierkracht en evenwicht.
Als besluit kan gesteld worden dat het voorkomen van valpartijen bij ouderen een holistische aanpak vereist, waarbij zowel intrinsieke als extrinsieke risicofactoren regelmatig worden geëvalueerd en waar nodig aangepakt. Het belang van het bespreken hiervan met familie en zorgverleners, zoals de huisarts of thuisverpleegkundige, kan niet genoeg worden benadrukt. In dit alles speelt regelmatige lichaamsbeweging een cruciale rol in valpreventie.
De keuze van President Biden voor aangepast schoeisel illustreert het belang van doordachte keuzes en vooral de aandacht voor de vele risico’s in de strijd tegen valpartijen. “Of men nu een invloedrijke Amerikaan is of een Hoeilaartse bakker, iedereen kan ten prooi vallen aan een val met daaraan gerelateerde letsels zoals breuken van armen en benen”, aldus nog Milisen.
Meer informatie en handige tips en tricks om je valrisico zo laag mogelijk te houden kan je vinden op https://www.valpreventie.be/vallen-voorkomen-in-de-thuissetting
Meer informatie over de 13de Week van de Valpreventie
De 13de Week van de Valpreventie zal doorgaan van 22 april tot en met 28 april 2024. Meer informatie kan je vinden op de website van het Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen.
[Een bijdrage van Silke Buelens]
Hartelijk dank voor je prachtige bijdrage, Silke.
Hoeilaart heeft het geluk prof. dr. Koen Milisen als inwoner te hebben.
Ik had het voorrecht Koen’s lezing over valpreventie bij te wonen dankzij onze Hoeilaartse vereniging WE-IT.
Onze Seniorenraad 55+ Hoeilaart is steeds tot samenwerking bereid tot welbevinden en welzijn van alle dorpsgenoten.
Met warme seniorgroet