Heeft Hoeilaart baat bij een Seniorenraad?

30 maart 2019By With 1 comment

Heeft de seniorenraad nog een toekomst in onze gemeente? Voor ons volgt op deze vraag een volmondig “ja”, maar niet iedereen is het daarmee eens. In sommige gemeenten heerst er dan ook ongerustheid bij de ouderenraden. Wat is er dan aan de hand? Met de start van de nieuwe legislatuur lijkt de rol van de ouderenraad als partner van het lokaal bestuur in sommige gemeenten op de helling te staan. Her en der wordt de functie en het doel van de adviesraden immers herbekeken en wordt luidop de vraag gesteld of de niet-verplichte adviesraden niet beter afgeschaft zouden worden. Samen met de Vlaamse Ouderenraad willen we graag een lans breken voor het voortbestaan van de lokale seniorenraden en hun meerwaarde benadrukken.

Kan de lokale ouderenraad zomaar worden afgeschaft?

Eigenlijk wel, maar hier is enige nuancering op zijn plaats. Enerzijds is het zo dat de Vlaamse overheid het bestaan van een ouderenraad niet via decreet heeft vastgelegd. Het lokale bestuur, in ons geval de gemeente Hoeilaart, kan dus vrij beslissen of een seniorenadviesraad wenselijk is. Anderzijds is het wel zo dat de decreten Lokaal Sociaal Beleid en Lokaal Bestuur pleiten voor het zo veel mogelijk betrekken van de inwoners bij het gemeentelijk beleid. Het lokaal bestuur moet de nodige initiatieven nemen om de participatie van burgers te bevorderen. De invloed die senioren kunnen uitoefenen via een seniorenraad is een schoolvoorbeeld van burgerparticipatie. Bovendien nam minister Jo Vandeurzen het in een recent omzendbrief op voor de seniorenraden. In de brief wordt de bijdrage die de ouderenraad kan dragen aan een sterk en gedragen lokaal beleid benoemd. De minister benadrukt dat burgerparticipatie via de ouderenraad de kwaliteit van het beleid zal versterken.

Wat is de meerwaarde van een lokale seniorenraad?

Inspraak in het beleid kan op vele manieren gebeuren, maar advies via een vaste adviesraad biedt toch een belangrijke meerwaarde. Een seniorenraad kan niet alleen advies geven in verband met een aantal specifieke issues, maar heeft ook de tijd, het netwerk en de expertise om een door de seniorenbevolking gedragen programma aan het College van Burgemeester en Schepenen (CBS) voor te leggen. Ook terugkoppelen naar de achterban is hier cruciaal. Dit kan ook in een eenmalig scenario, maar dan ontbreken vaak de middelen en het netwerk om die achterban te consulteren. Zo is het Memorandum dat Seniorenraad 55+ heeft klaargemaakt in 2018 naar aanleiding van de verkiezingen en de nieuwe legislatuur een allesomvattende kijk van de seniorenbevolking op het gemeentelijk beleid. Met andere woorden, het CBS kan zich laten inspireren door dit Memorandum om aan zijn seniorenbeleid vorm te geven. De lokale seniorenraad is dan ook een duurzaam en georganiseerd participatiekanaal dat continuïteit garandeert. Bovendien fungeert het als een permanent aanspreekpunt, zowel voor het beleid als voor lokale ouderen en ouderenverenigingen.

In een krachtige en duidelijk geschreven argumentatie wijst de Vlaamse Ouderenraad wijst bovendien nog op volgende voordelen van een lokale seniorenraad:

Een blik door de bril van ouderen
Ouderenraden kijken naar het beleid vanuit het perspectief van ouderen. Dit zorgt er voor dat ze ervaringsdeskundigheid en beleving kunnen binnenbrengen in het beleidsvormingsproces. Dit verhoogt de inhoudelijke kwaliteit van het beleid. Het bijzondere aan de bril van de ouderenraad is dat deze over beleidsdomeinen heen kijkt.

Het opnemen van een signaalfunctie
Daarnaast kunnen ouderenraden signalen opvangen. Enerzijds weten ze wat er leeft bij hun achterban, ze weten dus wat de noden zijn van de oudere bevolking in de gemeente. Doordat ze over die informatie beschikken, zijn ze een ideale partner om mee richting te geven aan het beleid. Daarnaast zijn ouderenraden ook alert voor gevoeligheden en onvoorziene gevolgen rond beleid dat het lokale bestuur wil doorvoeren. Door te luisteren naar de ouderenraad kan het lokale bestuur negatieve gevolgen en praktische problemen op voorhand voorkomen.

Ouderen worden meer betrokken bij het beleid
Ten slotte kunnen ouderenraden ervoor zorgen dat ouderen meer betrokken worden bij het beleid, wat de legitimiteit er van vergroot. Ouderen zijn meer op de hoogte van de beslissingen die genomen zijn omdat ze geïnformeerd worden door hun ouderenraad. Ze hebben daarnaast ook het gevoel dat er iemand hun belangen verdedigt. Een lokale ouderenraad kan bovendien een partner zijn in het bereiken van moeilijk bereikbare doelgroepen als kwetsbare en vereenzaamde ouderen. Zo vergroot de ouderenraad het democratisch gehalte van het beleid en wordt er gezorgd voor meer gedragenheid.

Wat brengt de toekomst in Hoeilaart?  Samenwerking

Voor alle duidelijkheid: in Hoeilaart wordt het bestaan van Seniorenraad 55+ niet in vraag gesteld. Op 1 april 2019 heeft een nieuwe Algemene Vergadering van de Hoeilaartse Seniorenraad plaats met als eregast schepen voor seniorenbeleid Annelies Vanderlinden die haar beleid komt toelichten. Dit kan het begin zijn van een vruchtbare samenwerking tussen gemeente en seniorenraad. Misschien ook het moment voor de seniorenraad om samen met het CBS na te denken over zijn rol en functie.

[Een bijdrage van Eddy Olislaeger]