Met ChatGPT kan je gemakkelijk perfect leesbare teksten bekomen. Maar stel dat er een algoritme zou bestaan waardoor we de gezondheid, of het levenslange inkomen, of de kans op vroegtijdig overlijden van onze kinderen of kleinkinderen kunnen voorspellen, zouden we – nieuwsgierig als we zijn – dat gebruiken om in hun toekomst te kijken?
Een week voor Kerstmis 2023 verscheen in het vakblad “Nature Computational Science” een artikel waarin de groep van Sune Lehmann beweert dat zulke voorspellingen zeer zeker mogelijk zijn. Door gebruik te maken van een algoritme waarbij men “Machine learning” technieken loslaat op een database met de sociale gegevens van miljoenen mensen blijken ze de levensresultaten van een persoon griezelig nauwkeurig te kunnen voorspellen.
Bij ChatGPT werden algoritmes ontwikkeld die eindeloze hoeveelheden teksten analyseren om patronen aan te leren en te voorspellen welke woorden het best passen om een zin te vervolledigen. De onderzoekers kopieerden deze aanpak en verzamelden de nationale registers met de dagelijkse opvolging van de opleiding, type werk, werkuren, salaris, adres, sociale voorzieningen, ziekenhuis bezoeken en diagnoses gezondheidsdossiers van ongeveer 6 miljoen Deense burgers. De patronen in deze levensverhalen van elk individu tussen 2008 en 2016 werden geanalyseerd en gekoppeld aan het gegeven of deze personen al dan niet nog in leven waren in 2020.
De voorspellingen van het algoritme waren accuraat in 78% van de gevallen. Het model kon verschillende factoren identificeren, zoals een laag inkomen, een mentale gezondheidsdiagnose en het geslacht, die het risico op vroegtijdig overlijden sterk beïnvloeden. De missers van het model waren meestal te wijten aan een overlijden tengevolge een ongeluk, oorzaken die uiteraard moeilijk voorspellbaar zijn.
Lehmann en zijn collega’s beweren dat hun model eveneens nauwkeurig kon voorspellen of de personen een extrovert of introvert karakter zullen ontwikkelen. Uiteraard zou volgens de wetenschappers de grootste meerwaarde van hun model liggen in de mogelijkheid om ziekterisico’s van een persoon te voorspellen. Dit zou nuttig zijn om een andere levenstijl aan te nemen en zodoende om de levensverwachting aanzienlijk te verlengen.
Maar laten we kritisch blijven: we weten allemaal wat ons te doen staat om langer gezond te blijven: bewegen, gezond eten, alkohol vermijden, niet roken, stress vermijden, op tijd slapen gaan…. Hebben we daarvoor een algoritme nodig?
En, hoelang zou het duren vooraleer er een App beschikbaar wordt gesteld die gebruikt kan worden door verzekeringsmaatschappijen of bankinstellingen? Stel, ge moet een levensverzekering afsluiten voor de aankoop van een huis en uw bank zal snel even de volgende zin inbrengen in het algoritme: “Hoe lang leeft een mannelijk persoon geboren in 19XX, werkzaam als buschauffeur met een salaris van YYY € in maart 2016, wetende dat hij op dieet werd gezet in november 2017 en nu aangesteld is als administratief bediende in een bedrijf waar werkenemers veel stress ondervinden?”
Hoe zeker zijn we dat de gegevens in de database met Deense individuen representatief zal zijn om de verwachte levensloop van Belgen te voorspellen?
Alhoewel we soortgelijke voorspellingen dikwijls tegenkomen in Science Fiction verhalen, toch blijft het verbazingwekkend en bangelijk dat zulke algoritmes veelvuldig zouden aangewend worden.
[Een bijdrage van Serge Muyldermans]
Oprechte dank voor je bijdrage, Serge. Dit thema kwam vandaag aan bod op de koffietafel na de uitvaart van mijn vroegere, lieve buurvrouw (94 jaar). Haar nichtje (1952) zou graag alles op voorhand weten en ik (1946) houd het liever bij het oude. Zoals je het schrijft weten we allemaal wat ons te doen staat. Op naar een gelukkige en gezond 2024!